Ochrona roślin

Wykonanie zabiegu ochrony

Chemiczne środki ochrony roślin mogą być stosowane jedynie w wypadku konieczności, gdy nie mają zastosowania inne metody ochrony, na określoną powierzchnię rośliny uprawnej, a rodzaj i ilość naniesionego środka odpowiada rzeczywistym potrzebom.

Środki ochrony roślin można stosować sprzętem naziemnym w sposób opisany w Rozporządzeniu MRiRW z dnia 31.05.2014 w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin (Dz.U. 2014, poz. 516), dostępne na stronie: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140000516

Zabiegi ochrony roślin muszą być wykonywane odpowiednim sprzętem, spełniającym wymagania wynikające z uwarunkowań uprawianej rośliny, warunków pogodowych i stosowanych środków. W wypadku opryskiwaczy polowych ich belka musi znajdować się w odpowiedniej wysokości od łanu, a wypadku opryskiwaczy sadowniczych muszą sięgać na całą wysokość traktowanego drzewa. W wypadku potrzeby głębszej penetracji łanu przydatny jest pomocniczy strumień powietrza (PSP). Przy wietrze mogącym przeszkadzać w wykonywaniu zabiegu dobrym wyjściem jest stosowanie dysz eżektorowych. Środki ochrony roślin mają różne funkcje, mogą działać kontaktowo lub systemicznie, wymagać specyficznego kontaktu z rośliną, co wiąże się z potrzebą zastosowania odpowiednich dysz, dostosowanego ciśnienia roboczego, prędkości wykonania zabiegu. Urządzenia do zaprawiania nasion lub materiału nasadzeniowego muszą umożliwiać właściwe dawkowanie zapraw oraz optymalne pokrycie chronionych nasion lub bulw.

Jednym z najczęściej spotykanych błędów jest dopuszczanie do znosu cieczy użytkowej. Przy obecnym stanie techniki rolniczej znoszenie cieczy poza obiekt chroniony jest nieuniknione, jednak zabiegi opryskiwania trzeba przeprowadzać w sposób ograniczający ten efekt do minimum, pamiętając, że zgodnie z prawem prędkość wiatru nie może przekraczać 4 m/s. Część cieczy użytkowej w postaci kropel lub części stałych przenoszona jest prądami powietrznymi poza opryskiwany teren podczas wykonywania zabiegu lub bezpośrednio po nim. Znoszenie cieczy roboczej służącej do wykonania zabiegu z użyciem środków ochrony roślin może skutkować obniżeniem jego skuteczności oraz skażeniem przestrzeni sąsiadujących z chronionym polem. Na wielkość znoszenia mają wpływ czynniki atmosferyczne i techniczne takie, jak:

  • prędkość i kierunek wiatru – należy stale monitorować prędkość wiatru za pomocą przenośnego anemometru lub przez obserwację ruchu roślin i dymów (wg: Poradnik PROW, Przepisy ochrony środowiska, normatywy i wskaźniki funkcjonujące w produkcji rolniczej):
Przybliżona prędkość wiatru (m/s)Stopień w skali BeaufortaOkreślenie wietrznościWidoczne oznaki prędkości wiatruZalecenia dotyczące możliwości wykonania oprysku
poniżej 0,20ciszadym unosi się prosto do góry 
0,3-1,51powiewznosi dym, można określić kierunek wiatrudobre warunki do oprysku
1,6-3,32słaby wiatrodczuwa się powiew na twarzy, liście szeleszcząidealne warunki do wykonania oprysku
3,4-5,43łagodny wiatrwprawia w bezustanny ruch gałązki i liście drzewwzrasta ryzyko znoszenia
5,5-7,94umiarkowany wiatrporusza małe gałęzie, podnosi skrawki papieru z ziemizabieg opryskiwania jest niemożliwy
  • wilgotność i temperatura powietrza – im bardziej bezwietrzna i słoneczna pogoda, wysoka temperatura, tym większa podatność kropel na znoszenie z uwagi na ich wzmożone wysychanie,
  • wielkość kropel – mniejsze krople są bardziej podatne na znoszenie,
  • prędkość robocza – większa prędkość robocza tworzy zawirowania powietrza podobne do wiatru atmosferycznego, co sprzyja znoszeniu strumienia oprysku,
  • wysokość belki opryskiwacza nad obiektem oprysku – im mniejsza odległość belki polowej od obiektu oprysku, tym skuteczniejszy zabieg, jednak zbyt niskie jej położenie skutkuje zwiększeniem ilości cieczy przypadającej na jednostkę powierzchni,
  • prędkość strumienia powietrza w opryskiwaczach z PSP (pomocniczym strumieniem powietrza) – im większa prędkość strumienia powietrza, tym skuteczniejsze ograniczenie znoszenia cieczy, ale przy oprysku małych chwastów i przy wschodach roślin należy prędkość zredukować, by uniknąć odbijania się kropel od pozbawionej roślinności powierzchni gleby.

Najbardziej popularne rozwiązania technologiczne, które mogą ograniczać to zjawisko to:

  • stosowanie rozpylaczy antyznoszeniowych i inżektorowych, które wytwarzają większe krople cieczy roboczej,
  • utrzymywanie belki opryskiwacza na wysokości mniejszej niż 50 cm przy zachowaniu prędkości roboczej poniżej 8 km/h,
  • stosowanie opryskiwacza z rękawem powietrznym – strumień powietrza emitowany przez rękaw tworzy kurtynę powietrzną eliminującą ucieczkę kropel cieczy roboczej; dobrym rozwiązaniem są opryskiwacze z regulowanym strumieniem powietrza, w zależności od kierunku i siły wiatru,
  • stosowanie opryskiwaczy tunelowych i sensorycznych (sadownictwo), kierujących ciecz wprost w strefę z ulistnieniem,
  • stosowanie opryskiwaczy z regulacją wielkości kropel – umożliwiają one zmianę wielkości kropel stosowanie do zmieniających się warunków atmosferycznych,
  • sadzenie żywopłotów wokół pól,
  • tworzenie stref nieopryskiwanych jako naturalnego buforu wokół pól chronionych.

Więcej szczegółowych informacji na stronie: https://cdr.gov.pl/images/Brwinow/wydawnictwa/2020/Kodeks_dobrej_praktyki_ochrony_roslin.pdf