Produkcja zwierzęca

Higiena technologii i personelu

Higiena technologii polega na systematycznym przeprowadzaniu zabiegów sanityzacji i dezynfekcji. Również bardzo istotne jest zwalczanie owadów (dezynsekcja) oraz deratyzacja (zwalczanie gryzoni).

Duże fermy powinny mieć oddzielne pomieszczenia i sektory dla różnych faz fizjologicznych (np. porodówka, odchów młodych, tucz). W przerwie pomiędzy cyklami produkcyjnymi należy przeprowadzić dokładną sanityzację i dezynfekcję, w myśl zasady „pomieszczenie pełne – pomieszczenie puste” (all in – all out).

Warunkiem skutecznej dezynfekcji budynku lub urządzeń jest dokładna sanityzacja, prowadzące do znaczącego zmniejszenia liczby drobnoustrojów. Polega ona na usunięciu wszystkich zanieczyszczeń organicznych (głównie odchodów – czyszczenie mechaniczne), mycie wodą (rozmiękczenie „brudu”), wodą pod ciśnieniem, a najlepiej gorącą wodą pod ciśnieniem z dodatkiem detergentów (od góry ścian do podłogi, klatki, podłoga itp.). Ważnym elementem sanityzacji jest system doprowadzający wodę. System ten należy odłączyć od dopływu wody i przepłukać preparatem chemicznym służącym do sanityzacji. Jeśli znajduje się zbiornik wyrównawczy także ważna jest jego dezynfekcja.

Skuteczna sanityzacja i dezynfekcja możliwa jest bez obecności zwierząt w budynku/sektorze fermy. Efektywność dezynfekcji zwiększa pozostawienie powierzchni do wyschnięcia po myciu, a jednocześnie zmniejsza to zużycie środka odkażającego. Spośród dużej gamy preparatów odkażających, przy wyborze odpowiedniego środka powinno zwracać się uwagę na następujące czynniki:

  • rodzaj drobnoustrojów i ich oporność na preparat,
  • rodzaj pomieszczenia dezynfekowanego, środka transportu lub rodzaj przedmiotów,
  • działanie środka na zwierzęta i jego agresywność wobec środowiska (budynek, klatki, urządzania i instalacje).

Skuteczność dezynfekcji zależy od temperatury i sposobu stosowania środka odkażającego, jego stężenia i czasu działania. W praktyce zalecane jest stosowanie agregatów wysokociśnieniowych, co zmniejsza zużycie preparatu odkażającego. Rodzaj metod tego zabiegu zależy również od użytego środka, względem, którego należy przestrzegać norm rozcieńczeń podanych przez producenta. Toksyczność preparatu dla zwierząt decyduje o konieczności jego spłukiwania z powierzchni. Niektóre z nowej generacji środków dezynfekcyjnych nie mają właściwości toksycznych, dlatego też nie wymagają spłukiwania. Zawsze jednak powinno się usuwać resztki preparatów z klatek poprzez ich spłukanie bieżącą wodą. Okres wyłączenia budynku/sektora budynku z produkcji, tj. czas od momentu opróżnienia go do ponownego jego zasiedlenia, określa się jako przerwa sanitarna, która powinna wynosić 2-3 dni.

Preparaty dezynfekcyjne należy stosować wyłącznie zgodnie z instrukcją producenta oraz wyłącznie preparaty dopuszczone do tego celu, wykazie na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (www.urpl.gov.pl).

Dezynsekcja ma na celu zniszczenie szkodliwych owadów, które odgrywają dużą rolę w rozprzestrzenianiu chorób zakaźnych i inwazyjnych.

Rozróżnia się:

  • dezynsekcję profilaktyczną, mającą na celu stworzenie takich warunków utrzymania zwierząt, które nie sprzyjają życiu i rozmnażaniu się szkodliwych owadów, jak i ochronę samych zwierząt przed inwazją (preparaty przeważnie stosowane na skórę),
  • dezynsekcję wytępiającą, której celem jest zniszczenie owadów obecnych w środowisku, we wszystkich stadiach ich rozwoju,

Metoda opryskiwania pomieszczeń jest powszechnie stosowania, jednak większość substancji czynnych występujących w preparatach handlowych nie może być stosowana w obecności zwierząt.

Deratyzacja ma na celu niszczenie gryzoni, które zagrażają zwierzętom jako aktywne źródło niektórych chorób, będąc nosicielami drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Gryzonie odgrywają szczególną rolę przy przenoszeniu takich chorób zwierząt jak pryszczyca, wścieklizna, wąglik, choroba Aujeszki, listerioza, leptospiroza, salmonelloza, gorączka Q, włośnica i inne. Mogą też być przenosicielami oocyst kokcydiów, jaj pasożytów, grzybów itp. Oprócz tego gryzonie wyrządzają straty przez zjadanie i zanieczyszczanie paszy, niszczenie ociepleń budynków, instalacji z rur PCV, a także instalacji elektrycznych, sygnalizacyjnych, komputerowych itp.

W walce z gryzoniami stosuje się dwie metody: zapobiegawczą i wytępiającą.

  • Do metod zapobiegawczych należy właściwe zabezpieczenie budynków przed przedostawaniem się do ich wnętrza myszy i szczurów. Fundamenty i podstawy ścian budynków powinny być wykonane z materiałów uniemożliwiających przenikanie gryzoni. Powinno się stale kontrolować stan podłóg, ścian, drzwi, ram okiennych itp., a w razie wykrycia nor i wejść do nich należy natychmiast zatykać je cementem. Wszystkie nisko położone otwory okienne oraz wentylacyjne należy zabezpieczać. Drzwi do pomieszczeń powinny być ściśle dopasowane. Bardzo ważne jest utrzymanie czystości, zarówno w pomieszczeniach, jak i w ich otoczeniu. Pasze, powinny być przechowywane w szczuroszczelnych pomieszczeniach.
  • Wśród metod wytępiających najważniejsze znaczenie ma metoda chemiczna polegająca na użyciu rodentycydów. Trutki należy wykładać w stacjach trutek zarówno w budynku (jeśli system utrzymania zwierząt na to pozwala), jak i przy wejściu oraz na granicy fermy. Czynności związane z wykładaniem trutek powinny być cykliczne, a skuteczność ich stosowania powinna być monitorowana.