Zarządzanie wodą

Zarządzanie wodą zanieczyszczoną środkami ochrony roślin, paliwem i nawozami

Woda zanieczyszczona środkami ochrony roślin, olejami silnikowymi i przekładniowymi z maszyn rolniczych jest wysoce szkodliwa dla środowiska i zdrowia ludzkiego.

Mycie, napełnianie i płukanie opryskiwaczy oraz innych urządzeń chemizacyjnych w gospodarstwie (np. zaprawiarek) w miejscach do tego nieprzystosowanych, niesie ze sobą znaczne ryzyko zanieczyszczenia gleby, wód gruntowych i powierzchniowych. Substancje czynne mogą ulegać akumulacji w miejscu, gdzie je zostały wylane, osiągając wysokie stężenia niebezpieczne dla zdrowia. Substancje czynne mogą też wnikać w głąb gleby zanieczyszczając, lub wręcz zatruwając, wody gruntowe. Mogą też być zmywane z miejsca rozlania do cieków wodnych, skutecznie je zatruwając. Jeżeli gospodarstwo korzysta z własnego źródła wody, zwłaszcza z płytkich horyzontów wodnych, woda pozyskiwana z niego może nie nadawać się do użytku. Samooczyszczenie wód gruntowych trwa czasem nawet dziesiątki lat. Niektóre substancje czynne wywierają znaczny szkodliwy wpływ na organizmy biorące udział w oczyszczaniu wód poważnie hamując ten proces.

W miarę możliwości każde gospodarstwo powinno być wyposażone w wydzielone miejsce na myjnię sprzętu mechanicznego, a zwłaszcza sprzętu chemizacyjnego. Według Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej myjnie maszyn i sprzętu rolniczego powinny być wykonane w sposób zabezpieczający przed przenikaniem szkodliwych substancji do wód gruntowych. Popłuczyny zawierające substancje szkodliwe powinny być likwidowane w bezpieczny sposób, najlepiej z wykorzystaniem metod biologicznych, opisanych w obszarze 9 „Rolnicze środki chemiczne i zarządzanie odpadami”.

W gospodarstwach nie posiadających myjni lepiej jest myć rozsiewacze i rozlewacze nawozów oraz opryskiwacze bezpośrednio w polu, z dala od cieków wodnych, zmieniając każdorazowo miejsce mycia. Wodę z 3-krotnego mycia zbiornika opryskiwacza należy wypryskać na polu, gdzie środek był stosowany, o ile nie zastosowano do mycia dodatkowych środków myjących. Należy dbać, aby powstałe miejscowe skażenia nadmiarem nawozów i środków ochrony roślin nie miały trwałego wpływu na glebę i późniejsze uprawy.

10.18.1 Bezpieczne postępowanie ze sprzętem chemizacyjnym

Z opryskiwaczami i rozsiewaczami nawozów zawsze należy postępować w sposób nie stwarzający zagrożeń ani w trakcie ich pracy, ani postoju.

Napełnianie opryskiwacza powinno odbywać się na szczelnej, utwardzonej nawierzchni z możliwością zebrania powstałych wycieków używanych preparatów lub cieczy roboczej do utylizacji. Miejsce do mycia opryskiwacza zostało opisane w Obszarze 8 „Ochrona roślin” i powinno być także wykorzystywane do jego napełniania. Rozsiewacze i rozlewacze do nawozów należy użytkować zgodnie z ich instrukcją i ograniczeniami stosownymi do używanych nawozów. W okresie postoju sprzętu warto kierować się wskazaniami zawartymi w Obszarze 9 „Rolnicze środki chemiczne i zarządzanie odpadami”. Producenci maszyn rolniczych zalecają najczęściej stacjonowanie urządzeń pod zadaszeniem i na twardym podłożu. Wiąże się to z koniecznością ochrony sprzętu przed warunkami atmosferycznymi i zapobieganiem niekontrolowanemu zanieczyszczaniu środowiska olejami, nawozami i środkami ochrony roślin. Stacjonowanie bez zadaszenia wymaga lepszego przygotowania, by nie dopuścić do spłukiwania ze sprzętu szkodliwych substancji, a jednocześnie ochronić urządzenia przed korozją.