Większa część powierzchni Polski leży na obszarze polodowcowym, charakteryzującym się znaczną zmiennością gleb, wręcz ich mozaikowatością. Nierzadko spotyka się pola uprawne, na których występują gleby klasy bonitacyjnej 1 i 2 obok gleby klas 5 i 6. Zdolności retencyjne gleb – obok zawartości materii organicznej – zależą ściśle od ich składu granulometrycznego tj. od proporcji zawartości ziaren piasku (0,05mm-2mm), pyłu (0,002mm-0,05mm) i iłu (<0,002mm).
Gleby podzielono pod względem składu granulometrycznego na gatunki gleb, w skład których wchodzą: piaski, gliny, pyły i iły. Przyjmuje się, że im cięższa gleba, tym więcej zawiera części pylastych i ilastych i tym więcej ma porów, czyli przestrzeni, które wypełnia powietrze lub woda. Zatem im cięższa jest gleba, tym większa jest jej pojemność wodna; równocześnie tym więcej wody ukryte jest w bardzo małych kapilarach, do których rośliny mają bardzo utrudniony dostęp. Ilość wody, którą jest w stanie utrzymać w swoich porach dana gleba nazywa się polową pojemnością wodną. Z kolei ilość wody, która nie jest dostępna dla roślin ze względu na to, że jest zbyt silnie związana z najmniejszymi porami w glebie, nazywa się punktem trwałego więdnięcia. Długotrwały spadek wilgotności gleby poniżej tego punktu najczęściej kończy się śmiercią rośliny. Ponad polową pojemnością wodną gleba może zmieścić pewną, czasem dość znaczną ilość wody – ta ilość wypełnia całkowicie wszystkie pory w glebie, w tym te największe. Grawitacja powoduje, że woda wypełniająca największe pory odpływa w ciągu 1-3 dni w głąb profilu glebowego zabierając ze sobą znaczne ilości rozpuszczalnych związków m.in. potasu i azotu. Zależność tą ilustruje poniższy rysunek:
Dla każdej gleby wilgotności charakterystyczne, tzn. punkty trwałego więdnięcia i polowej pojemności wodnej, są inne. Sprawę komplikuje dodatkowo fakt, że profil glebowy bardzo rzadko jest jednolity i pod poziomem ornym występują na różnych głębokościach różne gatunki podglebia. Na użytek nawodnień sterowanych pomiarem wilgotności gleb, wystarczy znajomość składu granulometrycznego poziomu gleby, w którym znajduje się czujnik. Gatunek gleby można określić w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej lub poprosić doświadczonego gleboznawcę, np. klasyfikatora gleb, aby określił ją organoleptycznie.