Produkcja rolna podobnie jak inne działy gospodarki regulowana jest odpowiednimi aktami prawnymi w krajach Unii Europejskiej i poza nią. Część z nich stanowi bazę prawną rolnictwa zrównoważonego.
W Unii Europejskiej od roku 1962 obowiązują zapisy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), gdy podjęto pierwszą uchwałę Rady WE w sprawie „polityki dotyczącej struktury rolnej”.
18 grudnia 1968 r. przedstawiono program reformy polityki rolnej (tzw. Plan Mansholta), który zakładał poprawę struktury agrarnej poprzez powiększanie wielkości gospodarstw oraz likwidację tych, które były słabe i mało wydajne. Mimo, że nie został on formalnie zaakceptowany przez Unię, to jednak wywarł znaczący wpływ na politykę rolną państw członkowskich.
W 1992 roku została przyjęta reforma, określana od nazwiska ówczesnego komisarza ds. rolnictwa Planem McSharry’ego. Jej celem było:
- zrównoważenie rynków rolnych,
- poprawa konkurencyjności rolnictwa,
- ekstensyfikacja gospodarowania mająca na celu ochronę środowiska,
- zmniejszenie nadwyżek rolnych,
- redystrybucja środków dla rolnictwa między większą liczbę gospodarstw,
- zachowanie niezbędnej liczby gospodarstw rolnych.
Istotne zmiany we Wspólnej Polityce Rolnej wprowadziła tzw. Agenda 2000. Przewidziano w niej m.in. wprowadzenie wcześniejszych emerytur dla rolników, wprowadzenie nowych technologii, promowanie rolnictwa konkurencyjnego, ułatwienie startu młodym rolnikom, a także szkolenia zawodowe dla rolników. Zasady i cele WPR Agenda 2000 określiła następująco:
Zasady:
- jednolitość rynku – zniesienie wszelkich ograniczeń w handlu produktami rolnymi pomiędzy krajami UE oraz wprowadzenie wspólnych, jednolitych regulacji dotyczących funkcjonowania rynku rolnego (m.in. wspólne ceny, reguły konkurencji),
- preferencje dla krajów członkowskich – pierwszeństwo zbytu towarów rolnych pochodzących z krajów członkowskich,
- solidarność finansowa – wspólne i solidarne ponoszenie kosztów prowadzenia WPR. Zasada ta wywodzi się z Rozporządzenia Rady WE 25/62, ustanawiającego Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej,
- współodpowiedzialność finansowa producentów rolnych – zobowiązanie rolników do współfinansowania wydatków poniesionych w ramach zagospodarowania nadwyżek żywnościowych. Zasada ta była konsekwencją szybkiego rozwoju produkcji rolnej, który doprowadził do powstania poważnych, niekontrolowanych nadwyżek. Początkowo tą zasadą objęty był tylko rynek cukru i mleka, jednak od roku 1988 obowiązywała już dla wszystkich rynków rolnych.
Cele:
- zwiększenie wydajności produkcji rolnej w drodze rozwoju postępu technicznego,
- zapewnienie racjonalnego rozwoju produkcji rolnej oraz pełnego wykorzystania czynników produkcji,
- zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności rolniczej,
- stabilizacja rynków rolnych,
- zapewnienie ciągłości dostaw żywności,
- zapewnienie odpowiednich cen dla konsumentów.
W listopadzie 1990 w Polsce Rada Ministrów przyjęła dokument Polityka Ekologiczna Państwa, deklarujący odejście od tradycyjnej, wąsko rozumianej ochrony środowiska na rzecz ekorozwoju, który został przyjęty przez Sejm RP. W maju 1991 polski parlament przyjął go jako wytyczną do działań programowych związanych z rekonstrukcją gospodarki i ochroną środowiska.