W naukę pracowników warto inwestować. Pracownik uzyskuje wyższe kwalifikacje, a tym samym jest w stanie lepiej wykonywać swoją pracę. Jednocześnie dodatkowe świadczenia przyznane podnoszącemu kwalifikacje zawodowe są zwolnione od podatku i składek ZUS (nie dotyczy wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego lub zwolnienia z całości lub części dnia pracy).
Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Naruszenie tego obowiązku nie jest jednak poparte żadną sankcją, wobec czego jest to wyraz woli pracodawcy. Powinnością pracodawcy wobec szkolącego się pracownika jest udzielenie mu urlopu szkoleniowego. Nabycie przez pracownika prawa do tego urlopu, a także do zwolnień od pracy na czas zajęć, gwarantuje mu już decyzja pracodawcy o wyrażeniu zgody na podnoszenie kwalifikacji.
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Podkreślenia wymaga, że nie musi to być wiedza (umiejętności) wymagane na danym stanowisku. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
- płatny urlop szkoleniowy,
- płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
Przepisy powyższe dotyczą wyłącznie pracowników. Nie ma natomiast regulacji nakazującej pracodawcy finansować naukę dzieci pracowników. Wielu pracodawców decyduje się jednak np. na finansowanie kosztów nauki, jako jednego ze świadczeń zwiększających atrakcyjność zatrudnienia u nich.
Bycie pracodawcą daje dużo uprawnień, ale także oznacza wiele obowiązków. Zmieniająca się rzeczywistość – w szczególności zmiany przepisów – powoduje, że pracodawca powinien stale (a przynajmniej okresowo) podnosić swoje kwalifikacje. Warto więc dużo czytać i szkolić się.
W jednym przypadku ustawodawca wprost zmusza pracodawców do odbywania szkoleń: pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane. Obowiązek szkoleń mogą także przewidywać przepisy branżowe.
W pozostałych przypadkach podnoszenie kwalifikacji pracodawcy nie jest konieczne, ale na pewno przydatne. Większa wiedza pozwala na zoptymalizowanie zatrudnienia, w tym chociażby aktywne korzystanie ze zwolnień podatkowo-ubezpieczeniowych. Pozwala także na uniknięcie wielu błędów, które dla pracodawcy mogą okazać się bardzo kosztowne.
W 2022 r. Rada Ministrów ma zmienić Kodeks pracy oraz niektóre innych ustawy celem wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20.6.2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 186, str. 105, dalej: dyrektywa 2019/1152/UE). Celem tej dyrektywy jest poprawa warunków pracy poprzez popieranie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia, a równocześnie zapewniając zdolność adaptacyjną rynku pracy. Jednym z rozwiązań przewidzianych przez ten akt prawny jest zapewnienie pracownikom szkolenia dla celów wykonywania pracy, do której został zatrudniony. Szkolenie takie zapewnione zostało pracownikowi nieodpłatnie, liczy się jako czas pracy i w miarę możliwości odbywa w godzinach pracy. Co oznacza, że szkolenia:
- powinny być niepłatne dla pracownika,
- powinny być zaliczane do czasu pracy pracownika,
- powinny odbywać się w godzinach pracy.
Zasady te mają dotyczyć także szkoleń odbywanych przez pracownika na polecenie służbowe pracodawcy.