Zasada „Listy Pięciu Wolności” jest bardzo użyteczna i praktyczna w badaniach nad dobrostanem, a zwłaszcza do jego oceny w gospodarstwach produkcyjnych, podczas transportu i uboju.
Dodatkowo posłużyła ona jako podstawa dla wielu przepisów o ochronie zwierząt w Unii Europejskiej i innych częściach świata. Pomimo wyraźnej użyteczności posiada ona dwie wady: jest czasami zbyt ogólna, a niektóre z pięciu wolności kolidują ze sobą. Aby rozwiązać te problemy, zaproponowano inne podejście oparte na tych samych zasadach.
Projekt Welfare Quality® był pięcioletnim projektem badawczym Unii Europejskiej rozpoczętym w maju 2004 roku i obejmującym ponad 40 instytucji naukowych z 15 różnych krajów. Jednym z jego celów było opracowanie europejskich norm z zakresu oceny dobrostanu zwierząt. W przeciwieństwie do innych protokołów wykorzystujących głównie parametry techniczne otoczenia, reguły projektu Welfare Quality® opierają się przede wszystkim na obserwacjach zachowania zwierząt.
Wskaźniki dobrostanu zwierząt opracowane zostały także w wielu badaniach naukowych w ramach projektu Welfare Quality®. Autorzy projektu wykorzystali metodologię naukową, aby ocenić poziom dobrostanu zwierząt w gospodarstwach i rzeźniach oraz przypisali mu oceny w skali od „niski” po „doskonały”. Według protokołów Welfare Quality® podczas oceny dobrostanu zwierząt należy odpowiedzieć na cztery pytania:
- Czy zwierzęta są odpowiednio żywione?
- Czy zwierzęta są utrzymywane są w odpowiednich warunkach?
- Czy zwierzęta są zdrowe?
- Czy zachowanie zwierząt odzwierciedla ich zoptymalizowane stany emocjonalne?
Ostatnie kwestia może być najbardziej innowacyjnym i kontrowersyjnym aspektem. Mówiąc najprościej, odnosi się ona do faktu, że zwierzęta nie powinny odczuwać strachu, bólu, frustracji lub jakiegokolwiek innego negatywnego stanu emocjonalnego, przynajmniej w przewlekły lub bardzo intensywny sposób.
Te cztery pytania pozwalają stworzyć zestaw 12 kryteriów, na których powinien opierać się każdy system oceny dobrostanu. Kryteria te, pogrupowane odpowiednio wg. czterech pytań, są następujące:
Zasady i kryteria protokołu Welfare Quality®:
Odpowiednie karmienie
- Brak długotrwałego głodu
- Brak długotrwałego pragnienia
Odpowiednie warunki bytowania
- Komfort miejsca odpoczynku
- Komfort termiczny
- Swoboda ruchowa
Dobry stan zdrowia
- Brak obrażeń
- Brak chorób
- Brak bólu wywołanego przez procedury takie jak kastracja, obcinanie ogonów, usuwanie rogów itp.
Odpowiednie zachowanie
- Wyrażanie odpowiedniego zachowania społecznego charakteryzujące się równowagą pomiędzy aspektami negatywnymi (np. agresja) oraz pozytywnymi.
- Właściwa ekspresja innych zachowań, np. równowaga między aspektami negatywnymi (np. stereotypowe zachowanie) i pozytywnymi.
- Dobre relacje człowiek-zwierzę, zwierzęta nie boją się ludzi.
- Pozytywny stan emocjonalny
Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt (OIE) również uwzględnia kwestie dobrostanu zwierząt. W opracowanych standardach pt. „Kodeks zdrowia zwierząt lądowych” są ogólne i szczegółowe zalecenia dotyczące warunków utrzymania, opieki, zapobiegania chorobom, leczenia, stosowania dobrych praktyk podczas transportu i uboju. Poszczególne rozdziały tego kodeksu szczegółowo odnoszą się do dobrostanu bydła mlecznego i mięsnego, brojlerów, czy trzody chlewnej.