Spływ powierzchniowy pojawia się, gdy wierzchnia warstwa gleby jest w pełni nasycona wodą. Woda, nie mogąc już wsiąkać w glebę, spływa grawitacyjnie do niżej położonych miejsc terenu. Na obszarach o większej powierzchni zagłębień terenu lub o większym nachyle może dochodzić do kumulacji spływu powierzchniowego, co może prowadzić do pojawienia się erozji wodnej w formie żłobin, a nawet wąwozów. Częste są przypadki tworzenia wąwozów erozyjnych podczas jednej, większej ulewy. Stosunek ilości wody, która nie wsiąkła w glebę i odpłynęła po jej powierzchni do ilości wody z danego opadu deszczu nazywa się współczynnikiem odpływu. Jest on tym większy, im gleba jest wilgotniejsza (gleba może zmieścić mniej wody z opadu) i im cięższy jest jej skład tj. im więcej zawiera części spławialnych, czyli drobnych ziaren pyłu (0,002mm-0,05mm) i iłu (<0,002mm) a mniej piasku (0,05mm-2mm), przez które woda dużo wolniej przesiąka, niż przez wolne miejsca między większymi ziarnami minerałów. Im większa jest zawartość substancji organicznej w glebie i mniejsze zagęszczenia podglebia, tym jej retencyjność wzrasta a przesiąk wody w głębsze warstwy jest łatwiejszy. Czasem duży spływ powierzchniowy nie oznacza wystąpienia dużej erozji. O tym decyduje właściwość gleb zwana podatnością na erozję tj. łatwość, z jaką ziarna gleby dają się od niej oderwać w wyniku działania strumienia wody. Najbardziej podatne na erozję wodną są gleby pyłowe – lessy, a najmniej ciężkie gleby ilaste i gliniaste, których ziarna związane są bardzo silnie ze sobą. Mało podatne na erozję są gleby o dobrej strukturze, z agregatami glebowymi powstałymi z mineralnych i organicznych składników gleby. Miejsca podatne na spływ powierzchniowy i erozję wodną powinny być jak najrzadziej pozostawione bez okrywy roślinnej, zwłaszcza w okresach intensywnych opadów i topnienia śniegu. Zaleca się stosowanie wsiewek poplonowych, poplonów i międzyplonów tak, aby gleba była chroniona przed niszczącym oddziaływaniem opadów atmosferycznych i spływów powierzchniowych. Dla ochrony gleb gospodarstwa położnego na obszarze zagrożonym erozją wodną należy się zapoznać z szeregiem możliwych zasad działań przeciwerozyjnych, opublikowanymi na tej stronie.
Obszary gospodarstwa zagrożone spływem powierzchniowym
- Co to jest rolnictwo zrównoważone?
- Wspólna Polityka Rolna – finansowanie
- Przewodnik rolnictwa zrównoważonego
- Zarządzanie gospodarstwem
- Zalety dobrego zarządzania gospodarstwem
- Strategia gospodarstwa
- Historia użytkowania gruntów
- Wyposażenie techniczne a charakter produkcji
- Doradztwo profesjonalne
- Rynki zaopatrzenia i zbytu
- Edukacja w zakresie produkcji i zarządzania
- Konieczność oceny ryzyka dla stanowisk pracy
- Planowanie działalności gospodarstwa
- Ryzyka dla działalności gospodarstwa
- Wpływ działań gospodarstwa na otoczenie i społeczność lokalną
- Zrównoważona produkcja gospodarstwa
- Gleba i klimat
- Budowanie żyzności gleby
- Płodozmian i zmianowanie
- Dobrostan zwierząt
- Systemy wspomagania decyzji
- Przeglądy i naprawy sprzętu mechanicznego
- Siew i sadzenie
- Korzyści z odpowiedniego siewu i sadzenia
- Zaopatrzenie w materiał siewny / nasadzeniowy
- Nie kwalifikowany materiał do siewu / sadzenia
- Jakość materiału siewnego / nasadzeniowego
- Terminy agrotechniczne
- Optymalizacja doboru roślin uprawnych i ich odmian
- Dobór odmian roślin a rynek zbytu
- Następstwo roślin
- Optymalne zagęszczenie roślin
- Rośliny modyfikowane genetycznie
- Uprawa lub obecność w uprawie roślin nietypowych
- Gatunki inwazyjne dla terenu Polski
- Zarządzanie glebą
- Zarządzanie substancjami odżywczymi
- Skuteczne zarządzanie substancjami odżywczymi
- Badanie gleby na zawartość makro- i mikroelementów, zawartość substancji organicznej oraz pH
- Regulacja pH gleby
- Ustalenie wysokości nawożenia mineralnego
- Bilans nawozowy
- Charakterystyka nawozów mineralnych i ich dostępność dla roślin
- Nawożenie dolistne
- Nawożenie precyzyjne
- Źródła pochodzenia nawozów
- Nawozy organiczne pochodzenia zwierzęcego
- Stosowanie nawozów odzwierzęcych
- Inne nawozy organiczne
- Magazynowanie i składowanie nawozów organicznych
- Stosowanie komunalnych osadów ściekowych
- Magazynowanie nawozów mineralnych
- Sposób stosowania nawozów
- Analiza ryzyka zanieczyszczenia wód, wpływu na otoczenie oraz konsumentów
- Profesjonalne doradztwo nawozowe
- Ochrona roślin
- Ochrona roślin to bezpieczne plony
- Integrowana Ochrona Roślin
- Źródła infekcji upraw
- Progi ekonomicznej szkodliwości agrofagów
- Zwalczanie agrofagów
- Systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin
- Obniżona skuteczność działania środków ochrony roślin i powstawanie odporności agrofagów
- Stosowanie środków ochrony roślin z różnych grup chemicznych
- Ochrona bioróżnorodności na terenach chronionych chemicznie i wokół nich
- Dokumentowanie zasadności wykonania zabiegów ochrony roślin
- Miejsce i dokumentowanie zakupu środków ochrony roślin
- Zasady transportu środków ochrony roślin
- Zasady przechowywania środków ochrony roślin
- Środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania
- Środki ochrony roślin zabronione prawem
- Nawozy lub stymulatory wzrostu będące nieformalnymi środkami ochrony roślin
- Prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin
- Wykonanie zabiegu ochrony
- Pozostałości środków ochrony roślin w produktach rolniczych
- Środki ochrony indywidualnej i zdarzenia awaryjne
- Strefy buforowe
- Ochrona przed skażeniami miejscowymi
- Postępowanie z opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin
- Zarządzanie wodą
- Plonotwórcze zarządzanie wodą
- Zatrzymywanie wody w krajobrazie rolniczym
- Źródła wody do nawadniania
- Zezwolenie wodno-prawne
- Woda do nawadniania – potencjalne zagrożenia
- Jakość wód wykorzystywanych do nawadniania
- Rzeczywiste zapotrzebowanie na wodę roślin zależnie od fazy rozwojowej, praktyczne potrzeby wodne upraw
- Optymalizacja zużycia wody
- Wybór systemu nawadniania i czasu jego uruchomienia
- Wykorzystanie wody deszczowej
- Uzdatnianie wody
- Akumulowanie wody w glebie zależnie od rodzaju profilu glebowego
- Parowanie z gleby i roślin
- Woda w glebie zamarzniętej lub zalanej
- Obszary gospodarstwa zagrożone spływem powierzchniowym
- Zapobieganie spływowi powierzchniowemu
- Strefy zazielenienia (zatrawione) zapobiegające spływowi powierzchniowemu
- Ścieki w gospodarstwie
- Zarządzanie wodą zanieczyszczoną środkami ochrony roślin, paliwem i nawozami
- Bioróżnorodność
- Żywe bogactwo środowiska
- Znaczenie bioróżnorodności dla funkcjonowania produkcji rolniczej
- Związki między integrowaną ochroną roślin a bioróżnorodnością
- Strefy ochronne (np. Natura 2000) oraz obszary chronione i ich otulina
- Siedliska zwierząt i roślin
- Odtwarzanie byłych i tworzenie nowych miejsc lęgowych/bytowych dla ptaków, małych ssaków, gadów, płazów, owadów i innych bezkręgowców
- Rezygnacja z użytkowania terenów wartościowych dla organizmów pożytecznych
- Zgodność z prawem likwidacji nieużytków i działania na rzecz bioróżnorodności
- Monitoring bioróżnorodności na terenie gospodarstwa
- Pozytywne i negatywne skutki obecności zidentyfikowanych zwierząt i roślin
- Profesjonalne doradztwo w zakresie ochrony środowiska i bioróżnorodności
- Utrzymanie / poprawa bioróżnorodności
- Chemizacja rolnictwa a ochrona bioróżnorodności (np. zapylaczy, organizmów wodnych, ptaków)
- Społeczność lokalna
- Zarządzanie gospodarstwem