Produkcja zwierzęca

Przyczyny i mechanizmy antybiotykooporności

Zjawisko antybiotykooporności jest skutkiem nie tylko nadmiernego, ale też niewłaściwego stosowania antybiotyków zarówno w medycynie ludzkiej, jak i w weterynarii, które m.in. sprowadza się do:

  • nieuzasadnionego przepisania leku np. „na wyrost” lub w sytuacji, gdy choroba ma podłoże wirusowe,
  • zbyt późnego włączenia terapii antybiotykiem,
  • zbyt krótkiego lub zbyt długiego okresu leczenia,
  • włączenia antybiotyku do leczenia o zbyt wąskim lub zbyt szerokim spektrum działania,
  • źle dobranej dawki leku.

Nie tylko lekarz, czy weterynarz odpowiada za nieodpowiednie stosowanie antybiotyków, ale również pacjent lub hodowca, który nie dostosowuje się do zaleceń medycznych lub działa na własną rękę. Takie podejście sprawiło, że bakterie z czasem wykształciły wiele mechanizmów oporności, polegających na:

  • enzymatycznej modyfikacji cząsteczek antybiotyku – bakterie produkują enzymy, które zmieniają strukturę chemiczną antybiotyku, tym samym ograniczają lub całkowicie eliminują skuteczność jego działania;
  • zmianie przepuszczalności osłon komórkowych – dochodzi do modyfikacji białek ściany komórkowej bakterii, które odpowiadają za wnikanie do komórek antybiotyków b – laktamowych;
  • rozkładzie enzymatycznym antybiotyku – bakterie wytwarzają enzymy, które hydrolizują antybiotyki, osłabiając lub hamując ich działanie;
  • aktywnym wypompowaniu cząsteczek substancji czynnej (efluks), w wyniku czego spada wrażliwość bakterii na antybiotyk;
  • wytwarzaniu przez bakterię alternatywnych szlaków metabolicznych dla tych, które zostały zablokowane przez antybiotyk – reakcja by-pass.