Cele stosowania klasycznego płodozmianu i właściwego zmianowania są bardzo zbliżone. Płodozmian jest to ustalona, wieloletnia rotacja konkretnie dobranych roślin oraz towarzyszących ich uprawie działań, w celu podwyższania żyzności gleby i uzyskiwania stabilnie wysokich plonów, bez rosnących nakładów inwestycyjnych na nawożenie i ochronę.
Płodozmian jednak nie uwzględnia potrzeb rynku, dlatego też realizując w ten sposób wzrost jakości gleby nie zapewniamy gospodarstwu stabilności finansowej. Zmianowanie prawidłowe, budujące żyzność gleby – zgodne z zasadami następstwa roślin – jest praktyczną drogą pogodzenia obu tych wymogów. Właściwe zmianowanie nie ma charakteru cyklu zamkniętego, lecz ciągu następujących po sobie upraw i towarzyszących im działań, podnoszących żyzność gleby i umożliwiających rolnikowi optymalizację dochodów i kosztów w dłuższej perspektywie czasowej.
Ustalając zmianowanie należy uwzględnić następujące zasady, aby było prawidłowe:
- po roślinach, które pobierają dużo składników pokarmowych należy uprawiać rośliny o mniejszych wymaganiach,
- po roślinach o głębokim systemie korzeniowym (burak, lucerna, koniczyna, rzepak, strączkowe) należy uprawiać rośliny płytko korzeniące się,
- po roślinach zostawiających dużo resztek pożniwnych (bobowate wieloletnie) – takie, które ich nie pozostawiają lub mało (okopowe, len),
- po roślinach strukturotwórczych (bobowate) należy uprawiać rośliny niszczące strukturę gleby, np. zbożowe,
- po roślinach zmniejszających populację patogenów (np. po krzyżowych redukujących populację nicieni) należy uprawiać rośliny zwiększające ich populację (okopowe).
Najczęściej spotykamy w praktycznym rolnictwie zmianowania wadliwe, bardzo uproszczone, ustawione na minimalizację bieżących nakładów i maksymalizację krótkoterminowego zysku. To skutkuje pogorszeniem żyzności gleby i zmusza rolnika do ciągłego zwiększania nakładów w następnych latach. Skrajną wersją wadliwego zmianowania jest monokultura (wieloletnia uprawa jednej rośliny na tym samym terenie), prowadząca do bardzo szybkiej utraty wielu cech gleby, decydujących o jej żyzności. Właściwe zmianowanie polega na wykorzystaniu już uzyskanych cech żyzności gleby dla bieżącej uprawy i wykorzystaniu jej dla dalszego wzrostu żyzności dla upraw przyszłych. Podstawą żyzności gleby jest jej aktywność biologiczna, która wynika z aktywności mikroorganizmów i zawartości substancji organicznej, w tym próchnicy, we wszystkich jej formach. Substancja organiczna w glebie ulega ciągłym przemianom, jest podstawą egzystencji bakterii, promieniowców, grzybów etc. i stały jej dopływ warunkuje aktywność biologiczną gleby. Dlatego należy pozostawiać maksimum resztek pożniwnych w miejscu, gdzie rośliny rosły. Każda roślina uprawna aktywuje inny zestaw mikrobów wzbogacając życie biologiczne, może inaczej zacieniać glebę, chroniąc przed kiełkowaniem chwastów, systemy korzeniowe mogą w odmienny sposób wpływać na strukturę gleby, obecność drobnoustrojów wiążących azot glebowy (np. rośliny bobowate) lub zmniejszając populację niektórych patogenów (np. wpływ roślin krzyżowych na nicienie). Właściwe zmianowanie polega na połączeniu tych elementów w celu budowania długotrwałego zdrowia i żyzności gleby.