Europejski Zielony Ład – wyzwania i szanse

Zrównoważone rolnictwo, neutralność klimatyczna i bezpieczeństwo żywnościowe to główne wyzwania ale również i szanse, jakie stawia przed rolnictwem nowa strategia UE dotycząca Europejskiego Zielonego Ładu.

Wizja Europejskiego Zielonego Ładu została przełożona na konkretne cele w dwóch ważnych dla rolnictwa strategiach „Od pola do stołu” i na rzecz bioróżnorodności. Stawiają one przed Unią Europejską konkretne zadania do osiągnięcia w ciągu najbliższych 10 lat. Pozostaje do ustalenia w jakim stopniu poszczególne państwa będą musiały osiągnąć te ogólnoeuropejskie wskaźniki.

W całej Europie największe obawy i kontrowersje wzbudza cel dotyczący zmniejszenia stosowania pestycydów chemicznych i związanych z nimi zagrożeń o 50% oraz zmniejszenia stosowania bardziej niebezpiecznych pestycydów o 50%. Jest to bardzo ważny cel w całej strategii, ponieważ stosowanie pestycydów w rolnictwie skutkuje zanieczyszczeniem gleby, wody i powietrza, a więc ma wpływ nie tylko na środowisko ale również na żywność.

Kolejny cel to zmniejszenie strat składników pokarmowych o co najmniej 50% i ograniczenie stosowania nawozów o co najmniej 20%. Ponadto zakłada się objęcie co najmniej 25% gruntów rolnych rolnictwem ekologicznym. W Polsce obecnie wskaźnik ten wynosi ok 3,3%, jest to więc jedno z większych wyzwań jakie stawia Europejski Zielony Ład (obecnie udział żywności ekologicznej na polskim rynku spożywczym wynosi zaledwie 0,3% na tle Unii Europejskiej1).

Następne cele, równie istotne, to zmniejszenie o 50 % sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych i zwiększenie dobrostanu zwierząt. Zwiększenie dobrostanu zwierząt poprawia zdrowie zwierząt i jakość żywności, zmniejsza zapotrzebowanie na leki i może pomóc w zachowaniu różnorodności biologicznej2.

zobacz grafikę >>

Krajowy Plan Strategiczny
Głównym narzędziem strategicznym w sprawie realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu oraz wspierającym przejście na rolnictwo zrównoważone jest Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej.

Każde państwo członkowskie opracowuje krajowy Plan Strategiczny, w którym wspólnie programuje środki w ramach I (płatności bezpośrednie i działania sektorowe w zakresie rynków rolnych) i II (rozwój obszarów wiejskich) filaru Wspólnej Polityki Rolnej. Komisja Europejska zaproponowała aby dopłaty były mocniej powiązane z wypełnianiem celów środowiskowych oraz, aby co najmniej 40% ogólnego budżetu WPR przyczyniało się do działań w zakresie klimatu.

Poniższy schemat przedstawia kluczowe potrzeby do realizacji w ramach projektu Planu Strategicznego przygotowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Na podstawie tych potrzeb przygotowano interwencje, czyli 59 propozycji działań, które wspierać mają polskie obszary wiejskie oraz rolnictwo w realizacji celów Wspólnej Polityki Rolnej.


Autorką artykułu jest Małgorzata Bojańczyk, Dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”. Pełny tekst ukazał się w Poradniku Plantatora Buraka Cukrowego i jest dostępny online.

1. Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli: Wspieranie Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego, 2019.
2. European Commission, Factsheet: EU Farm to Fork Strategy.