14 listopada 2023 roku, podczas konferencji Narodowe Wyzwania w Rolnictwie, rozmawialiśmy o zdrowiu gleby i roli zrównoważonego modelu rolnictwa dla przyszłego bezpieczeństwa żywnościowego. Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności reprezentowała Małgorzata Bojańczyk, Dyrektor Stowarzyszenia.
W trakcie debaty „Wpływ równoważenia pH na ekonomikę gospodarstw”, która była częścią sesji „Rolnictwo regeneratywne”, rozmawialiśmy o tym, w jaki sposób systemowo rozwiązać problem jakości gleb w naszym kraju. Polska jest jednym z największych producentów rolnych w Unii Europejskiej, jednak pomimo wzrostu produkcji rolnej spada jej wydajność. Rosnące koszty nawożenia i innych zabiegów, których celem jest poprawa jakości gleb, przekładają się zarówno na wyższe koszty produkcji oraz wpływają na jakość i cenę płodów rolnych.
Niższe pH gleby to mniejsze plony, ale także zwiększenie poboru metali ciężkich, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia efektywności nawożenia. Oznacza to, jak wyliczyli eksperci Koalicji „Zdrowe gleby”, że straty polskiego rolnictwa z powodu zakwaszenia gleb wynoszą nawet 6,3 mld zł rocznie. Poza aspektem ekonomicznym nie możemy także zapominać o instrumentach Wspólnej Polityki Rolnej i celach Europejskiego Zielonego Ładu, które określają zasady dopłat do praktyk regeneratywnych oraz wymogach odbiorców płodów rolnych, którzy takich praktyk coraz częściej wymagają, ale również stosują zachęty finansowe dla rolników przechodzących na model rolnictwa zrównoważonego.
– podkreślała Małgorzata Bojańczyk.
W Polsce od wielu lat obserwujemy postępujące zakwaszenie gleb – ponad 64% gleb uprawnych jest kwaśnych albo bardzo kwaśnych, co skutkuje m.in. spadkiem plonów, słabą efektywnością nawożenia i szkodliwym wpływem na środowisko. Jakość gleby ma duże znaczenie, a jej odczyn (pH) jest czynnikiem decydującym o wielu biologicznych i fizykochemicznych procesach zachodzących w glebie. Przy wartościach pH poniżej 4,5 w roztworze glebowym pojawiają się rozpuszczalne formy glinu trójwartościowego, uszkadzające włośniki korzeni upośledzając pobieranie wody i składników pokarmowych. W glebach kwaśnych odczyn jest czynnikiem ograniczającym plonowanie większości roślin uprawnych, a wielkość spadku plonu zależy od wrażliwości poszczególnych gatunków roślin, często przekraczając nawet 30%.
Chcąc rozwiązać ten problem musimy postawić również na edukację, współpracę i wymianę wiedzy pomiędzy różnymi uczestnikami rynku – rolnikami, ośrodkami naukowymi i firmami z sektora rolno-spożywczego. Jako Stowarzyszenie sami również tworzymy narzędzia edukacyjne takie jak Akademia Zrównoważenia czy Przewodnik Zrównoważonego Rolnictwa, które zawierają dedykowane rozdziały i lekcje poświęcone zarządzaniu glebą. Ponadto nasi członkowie na co dzień wspierają swoich dostawców poprzez doradztwo agronomiczne.
– mówiła Małgorzata Bojańczyk.
Pozostałymi uczestnikami debaty byli:
- Tomasz Niedziński, Prezes Fundacji Grunt od Nowa
- dr hab. Tomasz Piechota, Katedra Agronomii, Wydział Rolnictwa, Ogrodnictwa i Bioinżynierii, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
- Radosław Iwański, Redaktor naczelny magazynu „Farmer“ – moderator.
Zapis debaty dostępny jest na stronie wydarzenia.