Nowoczesne technologie w rolnictwie umożliwiają precyzyjne zarządzanie zasobami, redukcję kosztów i zwiększenie efektywności produkcji. Aż 94% firm agrotechnologicznych wskazuje, że cyfryzacja może ograniczyć zużycie nawozów, pestycydów i energii, co przekłada się na bardziej zrównoważoną produkcję. Okazuje się jednak, że choć cyfrowe innowacje mogą przynieść polskim rolnikom znaczące oszczędności, poziom cyfryzacji wciąż pozostaje niski – aż 44% respondentów ocenia go jako niewystarczający, a głównie wskazywane bariery to brak wiedzy, wysokie koszty inwestycji i trudności z integracją nowych systemów.
Cyfryzacja w rolnictwie staje się coraz istotniejszym elementem nowoczesnej produkcji rolnej. Nowe technologie pozwalają na zwiększenie efektywności, optymalizację kosztów oraz poprawę jakości pracy rolników. Umożliwiają także prowadzenie gospodarstw rolnych w bardziej zrównoważony sposób. Wyniki badania „Rolnictwo cyfrowe w Polsce”, przeprowadzonego przez Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności w ramach projektu Partners for International Business (PIB) „Soil Improvement Poland”, wskazują, jakie są główne obszary zastosowania technologii cyfrowych w polskim rolnictwie, z jakimi barierami muszą się zmierzyć rolnicy oraz jak może wyglądać przyszłość technologiczna polskiej wsi. Jest to pierwsze tego typu badanie w Polsce, stanowiące cenny krok w kierunku zrozumienia potrzeb i możliwości cyfryzacji sektora rolnego.
Cel badania
Badanie miało na celu pozyskanie opinii i doświadczeń firm działających w obszarze technologii rolniczych w Polsce, co pozwoliło lepiej zrozumieć stan, wyzwania oraz perspektywy rozwoju cyfrowych rozwiązań w polskim rolnictwie. Skierowane było do przedsiębiorstw, na co dzień współpracujących z rolnikami stosującymi technologie cyfrowe – przede wszystkim w obszarach produkcji sprzętu, oprogramowania, doradztwa oraz dystrybucji.
Poziom cyfryzacji polskiego rolnictwa
Badanie pokazuje, że cyfryzacja polskiego rolnictwa jest wciąż na wczesnym etapie. 44% ankietowanych określiło jej poziom jako niski, natomiast 56% oceniło go jako średni. Wyniki te wskazują na znaczący potencjał rozwoju cyfrowych rozwiązań w sektorze rolnym. Warto podkreślić, że poziom cyfryzacji jest zróżnicowany w zależności od wielkości gospodarstwa – większe gospodarstwa wdrażają narzędzia cyfrowe częściej i w szerszym zakresie niż mniejsze.
Przedstawiciele firm z branży agrotech w większości oceniają wzrost zainteresowania rolników technologiami cyfrowymi jako umiarkowany. W opinii ankietowanych przyszłość rolnictwa cyfrowego jest obiecująca i może przynieść wiele korzyści polskiej wsi, jednak rolnicy muszą pokonać szereg wyzwań, aby w pełni skorzystać z nowoczesnych technologii.
Pobierz infografikę: PNG I PDF
Kluczowe wyzwania rolnictwa, w których może pomóc cyfryzacja
Technologie cyfrowe mogą odegrać istotną rolę w rozwiązaniu kluczowych problemów w rolnictwie. Należą do nich przede wszystkim:
- redukcja nakładów na nawozy, pestycydy i energię – wskazało tak aż 94% badanych,
- zapewnienie opłacalności produkcji rolnej – tak brzmi 83% odpowiedzi,
- adaptacja do zmian klimatycznych i zwiększenie odporności gospodarstw na nieprzewidywalne warunki pogodowe – odpowiedziało 50% respondentów.
Rolnicy, którzy decydują się na wdrażanie technologii cyfrowych, najczęściej kierują się chęcią poprawy opłacalności produkcji poprzez jej optymalizację. Co drugi ankietowany wskazuje także na konieczność dostosowania się do zmian klimatycznych oraz rosnącą rolę technologii w radzeniu sobie z ekstremalnymi warunkami pogodowymi. Pomimo tych potencjalnych korzyści w ciągu ostatnich 5 lat nastąpiła niewielka zmiana w podejściu rolników do cyfryzacji – jedynie 28% ankietowanych zauważyło wzrost zainteresowania nowoczesnymi technologiami, a 72% badanych uważa, że nadal istnieją istotne bariery, przede wszystkim edukacyjne i finansowe, które utrudniają wdrażanie cyfrowych rozwiązań.
Gdzie najczęściej wdrażane są technologie cyfrowe
Do najczęściej wymienianych obszarów zastosowania technologii cyfrowych w polskim rolnictwie należą:
- zarządzanie gospodarstwem – wdrażanie systemów monitorowania i zarządzania produkcją rolną,
- rolnictwo precyzyjne – wykorzystanie czujników, GPS, dronów oraz analizy danych do optymalizacji plonów,
- automatyzacja procesów – zarządzanie inteligentnymi maszynami rolniczymi,
- cyfrowa sprzedaż i marketing – obsługa platform sprzedażowych, systemów zarządzania łańcuchem dostaw,
- monitorowanie pogody i klimatu – wykorzystanie danych meteorologicznych do optymalizacji prac rolniczych.
Bariery cyfryzacji w rolnictwie
Największym problemem jest niski poziom wiedzy i kompetencji cyfrowych – wskazało to aż 83% badanych. Istotnym problemem jest także brak czasu na wdrażanie nowych technologii oraz niska świadomość ich potencjalnych korzyści. Dodatkową przeszkodą są wysokie koszty inwestycyjne oraz brak integracji nowych rozwiązań z istniejącym parkiem maszynowym. Wielu rolników nie ufa nowym technologiom, co opóźnia ich wdrażanie. W rezultacie, mimo rosnącego zainteresowania nowoczesnymi technologiami, tempo ich wdrażania pozostaje stosunkowo wolne. Mimo tych barier perspektywy rozwoju technologii w rolnictwie są obiecujące i mają potencjał, by wprowadzić istotne zmiany w sektorze.
Jak przyspieszyć proces cyfryzacji rolnictwa?
Rozwój cyfryzacji w rolnictwie wymaga odpowiedniego wsparcia instytucjonalnego. Ankietowani wskazali, że kluczowe działania, które mogłyby przyspieszyć ten proces, to przede wszystkim:
- dotacje i programy wsparcia na zakup technologii cyfrowych – 78% respondentów wskazuje, że zapewnienie finansowego wsparcia stanowi istotny krok w przyspieszeniu cyfryzacji,
- ulgi podatkowe dla rolników inwestujących w nowoczesne rozwiązania – 72% badanych wskazuje na potrzebę wprowadzenia ulg podatkowych,
- organizacja szkoleń i warsztatów – 75% ankietowanych zwraca uwagę na nieustającą konieczność organizowania szkoleń i warsztatów.
Edukacja i zwiększanie świadomości rolników to kluczowe elementy transformacji technologicznej. Najczęściej wskazywane w badaniu inicjatywy to:
- programy edukacyjne dla szkół rolniczych i szkolenia uzupełniające – 78% respondentów zwraca uwagę na konieczność organizowania tego typu programów,
- platformy doradcze i konsultacyjne – 67% badanych popiera tworzenie przestrzeni do konsultacji oraz wymiany wiedzy w postaci platform doradczych,
- dofinansowanie szkoleń i edukacji cyfrowej – 67% ankietowanych podkreśla istotność wsparcia finansowego,
- partnerstwa naukowo-technologiczne – 67% uczestników badania zaznacza, że współpraca z instytucjami naukowymi oraz technologicznymi jest niezbędna.
Podsumowanie
Cyfryzacja w polskim rolnictwie ma duży potencjał, jednak jej rozwój hamują bariery edukacyjne, finansowe i technologiczne. Choć zainteresowanie nowoczesnymi rozwiązaniami rośnie, tempo ich wdrażania jest nadal wolne. Kluczowe działania przyspieszające proces cyfryzacji to wsparcie finansowe, edukacja oraz integracja nowych technologii z istniejącą infrastrukturą gospodarstw rolnych. W perspektywie kolejnych lat kluczową rolę odegrają analityka danych, sztuczna inteligencja i rolnictwo precyzyjne, co może znacząco wpłynąć na efektywność i zrównoważony rozwój sektora rolniczego.
—
Badanie zostało zrealizowane w lutym 2025 roku wśród przedsiębiorstw w sektora agro z branż: produkcja sprzętu cyfrowego dla rolnictwa, oprogramowanie i usługi doradcze, handel i dystrybucja technologii cyfrowych, usługi związane z analizą danych i rolnictwem precyzyjnym, produkcja środków ochrony roślin oraz dostawców materiału siewnego. Łącznie zebrano 18 wywiadów.