1 stycznia 2025 r. Polska na sześć miesięcy obejmie przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności przygotowało postulaty na polską prezydencję oraz dla Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.
Lista postulatów obejmuje kluczowe dla polskiego rolnictwa i sektora produkcji żywności obszary. Pierwszym z nich jest, w obliczu wyzwań dotyczących zmian klimatycznych i napięć geopolitycznych, uznanie rolnictwa za kluczowe dla bezpieczeństwa UE i świata. Do tej grupy postulatów zaliczają się: kluczowa rola rolnictwa dla bezpieczeństwa żywnościowego, zrównoważenie środowiskowe w obliczu zmian klimatycznych, odporność na napięcia geopolityczne, znaczenie rolnika i promowanie jego roli oraz podnoszenie świadomości konsumentów dotyczących roli rolnictwa w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważenia rolnictwa.
Druga grupa postulatów związana jest z promowaniem i nagradzaniem zrównoważonych praktyk rolniczych, praktyk regeneratywnych, dobrostanu zwierząt oraz rolnictwa 4.0., w tym przeciwdziałania zmianom klimatycznym i adaptacji do tych zmian. Ich głównym celem jest dekarbonizacja i potrzeba przejścia na zrównoważone, niskoemisyjne rolnictwo, które jest odporne na zmiany klimatyczne, wspiera dobrostan zwierząt i wykorzystuje nowoczesne technologie, przy systemowym wsparciu finansowym i politycznym ze strony Unii Europejskiej.
Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności podkreśla również w przedstawionych postulatach znaczenie zarządzania ryzykiem w rolnictwie w dobie wyzwań klimatycznych i geopolitycznych, w szczególności narażenia rolnictwa na różnorodne rodzaje ryzyka, zarówno naturalne, jak i rynkowe, co wymaga opracowania odpowiednich mechanizmów wspierających. Zdaniem Stowarzyszenia potrzebny jest całościowy unijny system zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności, który obejmuje wszystkie aspekty zrównoważonego rolnictwa – system potwierdzający, że produkty są wytwarzane w zgodzie z zasadami zrównoważonej produkcji, obejmujący aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne.
Lista przedstawionych rekomendacji zawiera także wezwanie do zwiększenia znaczenia i inwestycji w badania, rozwój i edukację wspierające zrównoważone rolnictwo i produkcję żywności. Inwestycje te powinny być celowe, czyli ukierunkowane na konkretne wyzwania zrównoważonego rolnictwa, ponieważ zrównoważone rolnictwo wymaga ciągłego innowacyjnego podejścia, które odpowiada na zmiany klimatyczne, adaptację do tych zmian, potrzeby rynku i wyzwania środowiskowe. Dlatego zwiększenie inwestycji w badania i rozwój jest kluczowe, aby opracowywać nowe technologie, metody upraw i hodowli, które będą bardziej efektywne, prośrodowiskowe i dostosowane do lokalnych warunków. Obejmuje to transfer wiedzy i edukację rolników, przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności systemów rolniczych w UE i ich różnej skali. W tym kontekście ważną grupą postulatów jest wsparcie młodych rolników rozpoczynających lub przejmujących zrównoważoną działalność rolniczą, co jest kluczowe dla przyszłości europejskiego rolnictwa.
Wprowadzenie zasady wzajemności w standardach importowych, czyli tzw. „klauzule lustrzane,” to kolejny ważny postulat rynkowy zgłoszony przez Stowarzyszenie. Europejskie rolnictwo musi pozostać konkurencyjne na rynkach globalnych, zachowując wysokie standardy dotyczące zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności, w szczególności w kontekście nowych członków oraz międzynarodowych umów handlowych.
W obszarze społecznym rolnictwa istotne jest zapewnienie wsparcia kobietom w rozwoju zrównoważonego sektora rolniczego. Należy zachęcać, ułatwiać i wspierać udział oraz rolę kobiet w zarządzaniu gospodarstwami i prowadzeniu działalności rolniczej. Potrzebne są badania, kampanie świadomościowe, programy rozwojowe oraz unijne wsparcie finansowe na ten cel. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku konieczności większego wsparcia dobrostanu psychicznego rolniczek i rolników, które jest niezwykle ważne, aby zapewnić im zdrowie i jakość życia, a jednocześnie poprawić ich efektywność zawodową i zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z pracą w rolnictwie. Obejmuje to uznanie znaczenia zdrowia psychicznego w rolnictwie, dostęp do pomocy psychologicznej oraz edukację i podnoszenie świadomości.
Ostatnim postulatem wskazanym przez Stowarzyszenie jest spójność polityk UE opartych na stabilnych, przewidywalnych ramach legislacyjnych. Należy zapewnić stabilne i przewidywalne ramy legislacyjne dla rolnictwa, które umożliwią skuteczne stawienie czoła wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym. Jednocześnie Wspólna Polityka Rolna powinna być lepiej zintegrowana z innymi politykami UE, aby wspierać zrównoważony rozwój rolnictwa oraz zapewniać spójność działań w całej Unii Europejskiej.
Pełna lista postulatów dostępna jest do pobrania tutaj (PDF).