Gleba jest naturalnym, biologicznie czynnym układem substancji mineralnych i organicznych, wody oraz powietrza, powstałym wskutek działania czasu, pogody, roślin i zwierząt, w tym drobnoustrojów, a obecnie często modyfikowanym przez działalność człowieka.
Gleba jest żywym systemem gęsto zasiedlonym przez różnorodne organizmy i zawierającym zarówno żywą jak i martwą materię organiczną. Nie jest jedynie przejściowym magazynem wody i składników pokarmowych dla roślin oraz miejscem ich uprawy – jest integralnym, aktywnym składnikiem ekosystemów. Przebiegają w niej procesy, głównie mikrobiologiczne, bez których działalność rolnicza nie była by możliwa. Obieg wszystkich najważniejszych pierwiastków – węgla, azotu, fosforu, siarki i wielu innych – podobnie jak i obieg wody, nie byłby możliwy bez aktywnej biologicznie gleby. O tej aktywności decydują przede wszystkim związki węgla, wchodzące głównie w skład materii organicznej, determinując jej fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości i decydując o żyzności i urodzajności.
Ocenia się, że od początku użytkowania rolniczego gleb przez człowieka większość z nich straciła ponad 50% węgla, który przeszedł do atmosfery w formie dwutlenku węgla lub metanu, głównie z powodu osuszenia gleb podmokłych, wykonywania orki oraz spalania resztek roślinnych.
W ostatnich dziesięcioleciach degradacja gleb jest wynikiem niezrównoważonej gospodarki materią organiczną gleby (sprzedaż słomy, brak stosowania obornika, nawozów zielonych), uprawy monokultur oraz degradacji gleb w wyniku erozji. Z powodu utraty węgla, większość gleb użytkowanych rolniczo zawiera dużo mniej tego pierwiastka, niż ich potencjał ekologiczny. To wskazuje na możliwość przechwycenia z atmosfery utraconego węgla i zwiększenia w ten sposób zasobów materii organicznej w glebie.
Szacuje się, że poprzez wdrożenie odpowiednich praktyk rolniczych można zrównoważyć około 15% emisji gazów cieplarnianych produkowanych przez człowieka, podwyższając jednocześnie żyzność gleb.
Żyzność gleby jest jej najważniejszym parametrem jakościowym, gdyż decyduje o zdolności do zaspokajania potrzeb roślin. Żyzność gleby zależy od wielu czynników, na które składają się przede wszystkim: zasobność w przydatne roślinom składniki mineralne, budowa profilu glebowego, a także chemiczne, fizyczne oraz biologiczne właściwości gleby. Jest także cechą, która tworzy się przez dziesiątki i setki lat i decyduje o przydatności rolniczej oraz produktywności, zależnie od działań rolnika.
O zaletach właściwego zarządzania glebą można dowiedzieć się więcej realizując nasz bezpłatny kurs e-learning w ramach „ASAP Akademii”. W ramach obszaru „Zarządzanie glebą” dostępne są aktualnie następujące lekcje:
- Przydatność właściwego zarządzania glebą
- Żyzność gleby
- Żywa gleba gwarancją wysokich plonów
- Jak opłacalnie nawozić glebę?
- Jak przeciwdziałać niekorzystnym skutkom uprawy gleby?
Zapraszamy do korzystania – więcej na „ASAP Akademii”