Na zaproszenie Federacji Gospodarki Żywnościowej RP wzięliśmy udział w II Forum Producentów Żywności. Spotkanie odbyło się 24 października 2022 r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a tematem konferencji była pozycja przemysłu spożywczego w gospodarce narodowej i UE oraz kwestie bezpieczeństwa i wyzwania w zakresie produkcji żywności.
Tematem naszego wystąpienia były praktyczne aspekty dostosowania polskiego rolnictwa do wymagań EZŁ oraz znaczenie nowoczesnych rozwiązań cyfrowych w realizacji tych celów. Europejski Zielony Ład wyznacza jasny kierunek w jakim zmierza rolnictwo. Jednak praktyczne przełożenie zaleceń, wytycznych i praktyk rolniczych na mierzalne efekty wymaga wykorzystania m.in. nowoczesnych rozwiązań technologicznych.
Model rolnictwa zrównoważonego zawiera ramy umożliwiające realizację założeń EZŁ. Ich wdrożenie nie będzie jednak możliwe bez zastosowania odpowiednich nowoczesnych narzędzi i rozwiązań. Elementem zrównoważenia w rolnictwie są zarówno same praktyki, takie jak obniżanie śladu węglowego, ograniczanie zużycia nawozów czy efektywne wykorzystanie zasobów wodnych, jak i narzędzia umożliwiające w praktyce realizację tych założeń. Wiele z nich jest już dziś dostępnych i stosowanych przez polskich rolników.
Na rynek nowoczesnych, cyfrowych rozwiązań dla rolnictwa zakładają się trzy obszary technologii:
- Środki produkcji rolnej – dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych metod hodowli roślin uzyskiwane nasiona, sadzeniaki i odmiany pozwalają na zwiększone plonowanie oraz wzrost odporności roślin na choroby, szkodniki i stres abiotyczny. Podobnie stosowanie probiotyków w hodowli zwierząt gospodarskich pozwala na wzmacnianie odporności zwierząt bez konieczności profilaktycznego stosowania antybiotyków.
- Cyfrowe systemy wspomagające zarządzanie (FMS – Farm Management Systems) – do tej grupy zaliczają się narzędzia cyfrowe działające w czasie rzeczywistym oparte o dane telemetryczne, zarządzania aspektami ekonomicznymi, danymi satelitarnymi czy sytuacją pogodową w gospodarstwie. Ich wykorzystanie pozwala na planowanie sezonów, zarządzanie operacjami na polach, zasobami i finansami, a w efekcie stanowi analityczny system wspierania decyzji, który wprost przekłada się na zwiększenie efektywności.
- Maszyny rolnicze – Maszyny i urządzenia wykorzystywane w rolnictwie oferują nowoczesne rozwiązania odpowiadające zmieniającym się oczekiwaniom producentów rolnych – od zmniejszania zużycia paliwa, po oferowanie precyzyjnych rozwiązań zmniejszających zużycie innych środków produkcji takich jak nawozy czy środki ochrony roślin.
Powyższe obszary stanowią wzajemnie zintegrowany, współdziałający system. Połączenie danych z maszyn i urządzeń, stacji pogodowych, danych satelitarnych z systemami zarządzania daje gospodarstwom niedostępne wcześniej możliwości – zarówno w kwestii poszukiwania oszczędności jak i zwiększania efektywności w ramach istniejących zasobów.
Na drodze do pełnego wykorzystania nowoczesnych technologii stoją przyzwyczajenia i ograniczona zdolność gospodarstw do zmiany dotychczasowego modelu pracy. Dlatego równie ważne jest, aby wraz z promocją zrównoważonych praktyk rolniczych, prowadzone były działania na rzecz wzmacniania atrakcyjności zmiany sposobu produkcji. Są to przede wszystkim zachęty finansowe na rewitalizację sprzętu i maszyn gospodarskich czy zakup oprogramowania, wsparcie merytoryczne i szkolenia, doradztwo realizowane przez firmy sektora technologii rolniczych, wspieranie rozwiązań kompatybilnych ze starszymi modelami maszyn czy wdrażanie wewnętrznych polityk i rozwiązań przetwórców i odbiorców płodów rolnych. W tym kontekście jednym z najważniejszych aspektów na jaki zwracają obecnie uwagę firmy z sektora spożywczego jest ograniczanie emisyjności, w tym ograniczanie emisyjności rolnictwa (mierzone w tak zwanym Scope 3, obejmującym pomiar pośrednich emisji w całym łańcuchu dostaw, w tym na etapie wyboru dostawców surowców rolnych). Rolnicy stosujący zasady zrównoważenia są znacznie bardziej atrakcyjnym partnerem dla firm z sektora przetwórczego i handlowego właśnie ze względu na niższe emisje i mniejsze obciążanie środowiska w trakcie całego procesu produkcji rolnej.