Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP” aktywnie uczestniczy w spotkaniach Grupy Tematycznej ds. Europejskiego Zielonego Ładu na obszarach wiejskich w ramach Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD).
O ENRD
Europejska Sieć na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD) służy jako miejsce wymiany informacji o tym, jak polityka rozwoju obszarów wiejskich, programy, projekty i inne inicjatywy funkcjonują w praktyce i jak można je ulepszyć, aby osiągnąć więcej.
ENRD wspiera skuteczną realizację programów rozwoju obszarów wiejskich państw członkowskich UE poprzez generowanie i dzielenie się wiedzą, a także poprzez ułatwianie wymiany informacji i współpracy na obszarach wiejskich w Europie.
Spotkania Grupy Tematycznej
Spotkania grupy tematycznej mają na celu wypracowanie rozwiązań i rekomendacji umożliwiających osiągnięcie maksimum korzyści dla obszarów wiejskich z przejścia na w pełni zrównoważone praktyki rolne i leśne. Obejmuje to ustalenie w jaki sposób należy wspierać państwa członkowskie UE w projektowaniu planów strategicznych Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) umożliwiających skuteczną realizację celów Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ).
Obszary wiejskie odgrywają ważną rolę w realizacji kluczowych celów Europejskiego Zielonego Ładu w zakresie zrównoważonego rozwoju i wzrostu gospodarczego. Jednocześnie wiele z polityk EZŁ ma bezpośredni wpływ na codzienne funkcjonowanie rolnictwa, są to m.in.:
- Unijna Strategia „Od pola do stołu”
- Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030
- Inicjatywy klimatyczne i energetyczne
- Plan działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, którego celem jest osiągnięcie neutralnej dla klimatu, a jednocześnie konkurencyjnej gospodarki, w której konsumenci mają silną pozycję
- Strategia leśna UE (planowana na 2021 r., będąca częścią integralną EZŁ). Jednym z jej głównych założeń jest określenie roli lasów w realizacji celów związanych z różnorodnością biologiczną, klimatem i społecznościami obszarów wiejskich.
Kolejnym obszarem prac grupy tematycznej ENRD jest przełożenie implementacji WPR i Europejskiego Zielonego Ładu na zwiększenie konkurencyjności obszarów wiejskich z uwzględnieniem regionalnej i lokalnej specyfiki państw członkowskich. Dotychczas podczas spotkań grupy tematycznej dyskutowano na temat rozwiązań dla lokalnych i ogólnoeuropejskich wyzwań i praktyk związanych z wdrażaniem założeń EZŁ:
- Regionalna specyfika i wyzwania środowiskowe – związane z podnoszeniem się poziomu morza na gęsto zaludnionych, nisko położonych obszarach wiejskich – ryzyko niekorzystnego wpływu na glebę w wyniku długotrwałego drenażu (na przykładzie Holandii zachodniej).
- Ryzyko utraty bioróżnorodności dla obszarów wiejskich – wymagające aktywnych działań regulacyjnych z przejrzystym i sprawiedliwym wsparciem dla przedsiębiorstw rolnych, które działają w sposób zrównoważony (na przykładzie Łotwy).
- Zmniejszenie nakładów chemicznych w rolnictwie – konieczność wypracowania rozwiązań przekładających wiedzę na praktyczne działania wspierające rolników.
- Zwiększenie całkowitego obszaru organicznego UE – budowanie świadomości wśród społeczności wiejskiej szerszego znaczenia potencjalnych korzyści z transformacji organicznej na ich obszarze, zarówno pod względem poprawy warunków środowiskowych, jak i pozytywnego wpływu na sektory takie jak agroturystyka.
- Przejście w stronę pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych na obszarach wiejskich – co oznacza z jednej strony ograniczenie zużycia energii w przedsiębiorstwach rolnych (obniżenie kosztów), a z drugiej rozwój źródeł odnawialnych, co wiąże się z potencjalną dywersyfikacją dochodów na terenach wiejskich.
- Wybrane krajowe podejścia do ograniczania stosowania pestycydów i strat składników odżywczych oraz poszerzenia obszarów organicznych – m.in. ograniczenie stosowania szkodliwych pestycydów, w tym na obszarach zarezerwowanych dla rolnictwa ekologicznego (również na obszarach Natura2000).
- Rolnictwo ekologiczne – na przykładzie sukcesu rolnictwa ekologicznego w Estonii, obejmującego obecnie ponad 20% gruntów rolnych kraju. Osiągnięcie możliwe dzięki szerokiemu wykorzystaniu środków wsparcia rolnictwa ekologicznego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.
- Recykling składników odżywczych – którego celem jest zmniejszenie spływu składników odżywczych z pól i gospodarstw hodowlanych przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania nawozów pochodzących z recyklingu biologicznego. Jest to powiązane z nowymi możliwościami gospodarczymi dla obszarów wiejskich, np. produkcją biogazu.
- Agroleśnictwo i cechy krajobrazu o dużej różnorodności – nowe rozporządzenie w sprawie WPR zapewnia państwom członkowskim zwiększoną elastyczność w definiowaniu kwalifikujących się hektarów.
- Zintegrowana ochrona przed szkodnikami (biokontrola) – dzięki wprowadzaniu dotowanego i obowiązkowego programu opartego o zastosowanie dozowników feromonów w uprawie ryżu w Walencji (Hiszpania) udało się zmniejszyć użycie środków owadobójczych nawet o 97% w porównaniu z metodą konwencjonalną. Metody kontroli biologicznej pozwalają na komercjalizację upraw nawet na terenie rezerwatów przyrody i obszarów turystycznych.
- Rozwijanie zrównoważonych praktyk leśnych – dotowane programy ochrony, takie jak w Metso (Finlandia), pokazują, że zachęty ekonomiczne mają pozytywne skutki dla zwiększania bioróżnorodności obszarów leśnych. W ramach WPR można tworzyć dalsze zachęty ekonomiczne i inwestycyjne dla wsparcia zalesień.
- Rolnictwo konserwujące – regionalny program rolno-środowiskowo-klimatyczny w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich przyniósł zwiększenie skali rolnictwa konserwującego w Apulii (Włochy). Uprawa rotacyjna umożliwiła poprawę jakości i struktury gleby w regionie, w którym występuje duża erozja gleby.